چین خوردگی ها
مفهوم چین‌ها
هنگامی که یک سطح اولیه بر اثر دگردیسی ، خمیده و یا منحنی می‌شود ساختاری به نام چین تولید می‌شود. شکستگیها از دگردیسی شکننده سنگها به وجود می‌آید که موجب شکستن کامل آنها در طول سطوح مجزا می‌شود، اما چین‌ها نمایش دگردیسی « شکل‌پذیر » سنگها است که تغییرات تدریجی اما پیوسته‌تری را در وضعیت فضایی و درونی تولید می‌کند، به گونه‌ای که سنگ خود را با دگردیسی سازگار می‌کند. چنین دگردیسی با نفوذتر از تغییر شکلی است که موجب گسلش می‌شود.
اجزای چین‌ها
* یال چین :
دو طرف یک چین را یالهای چین یا پهلوهای چین گویند.
* لولای چین :
نقطه انحنای بیشینه سطح چین‌ها را لولا می‌گویند.
* خط لولا :
خطی که در امتداد آن خط چین دارای بیشترین انحنا می‌باشد.
* سطح محوری :
سطح محوری یک چین سطحی فرضی است که چین را تا حدی به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند.
* محور چین:
محور چین عبارتست از فصل مشترک سطح محوری با سطح طبقه.
* خط‌الرأس :
خط‌الراس یا کریست ، عبارت از خطی است که در امتداد بلندترین نقاط یک چین رسم می‌شود.
* خط‌القعر :
خط‌القعر ، تراف خطی است که می‌توان در پایین‌ترین قسمت یک چین رسم کرد.
* زاویه میان یالی :
کوچکترین زاویه‌ای را که به وسیله یالهای یک چین ساخته می‌شود، زاویه میان یالی یا زاویه چین می‌نامند.
* پلانژ چین :
زاویه‌ای را که محور چین با افق می‌سازد، پلانژ چین می‌نامند.
ویروس
ویروس
اطلاعات اولیه
قبل از هر چیز باید بدانیم که آیا ویروسها موجودات زنده محسوب می‌شوند یا نه. یک تعریف میگوید: حیات عبارت است از یکسری فرایندهای پیچیده حاصل از دستورالعملهای خاصی که بوسیله اسید نوکلئیک سلولهای زنده همواره در فعالیت می‌باشد. چون ویروسها در خارج از بدن میزبان به حالت خنثی بسر می‌برند به این مفهوم نمی‌توان آنها را موجود زنده در نظر گرفت. معهذا هنگامی که ویروسها وارد سلول میزبان می‌شوند اسیدهای نوکلئیک آنها فعال گشته و منجر به تکثیر ویروس می‌گردد. از نظر بالینی ویروسها را می‌توان موجودات زنده در نظر گرفت زیرا آنها مانند باکتریها ، قارچهای بیماریزا آلودگی و بیماری ایجاد می‌کنند. به ویروس کامل ویریون گفته می‌شود.
ساختمان شیمیایی ویروس
اسید نوکلئیک
یک ذره ویروسی دارای یک هسته مرکزی اسید نوکلئیکی DNA یا RNA به عنوان ماده ژنتیکی می‌باشد. نسبت اسید نوکلئیک به پروتئین غلاف ویروس از یک درصد در ویروس آنفلوانزا تا 50 درصد در برخی از باکتریوفاژها متغیر است. برخلاف سلولهای پروکاریوتیک و یوکاریوتیک که همواره دارای DNA به عنوان ماده ژنتیکی اصلی خود هستند ویروسها دارای یکی از دو نوع اسید نوکلئیک بوده و هرگز هر دو را باهم ندارد. اسید نوکلئیک در بعضی ویروسها به شکل خطی و در بعضی به شکل حلقوی می‌باشد.
کپسید
اسید نوکلئیک ویروس بوسیله غلاف پروتئینی به نام کپسید احاطه شده است. کپسید ویروس که معماری آن بوسیله اسید نوکلئیک ویروسی تعیین می‌شود بخش عمده ویروس را بویژه در ویروسهای کوچک شامل می‌شود. هر کپسید از واحدهای کوچک پروتئینی به نام کپسومر ساخته شده است. نظم و ترتیب قرار گرفتن کپسومرها ، شکل کلی و پیکر ویروس را تعیین می‌کند که برای هر ویروس خاص ثابت است.
پوشش غیر پروتئینی
در عده‌ای از ویروسها کپسید بوسیله پوششی که معمولا ترکیبی از لیپیدها ، پروتئینها و کربوهیدراتها است پوشیده شده است.
ویروسهای ناقص Defctive Virus
ویروسهای ناقص یا نارس از نظر عملکرد ویروسهایی هستند که از اسید نوکلئیک و پروتئین تشکیل شده‌اند، ولی بدون ویروس کمکی توان تکثیر ندارند. که به این ویروس کمکی Helper ویروس گفته می‌شود. ویروسهای ناقص در ساختمان ژنتیکی خود نقصی دارند و در خلال تکثیر در داخل سلول بوجود می‌آیند و چون این ویروسها می‌توانند تکثیر ویروسهای معمولی را مختل کنند تصور می‌شود که این ویروسها با تکثیر زیاد خود از تکثیر ویروسهای معمولی جلوگیری می‌کنند پس در بهبود بیماری نقش دارند.
ویریون
به یک ذره ویروسی که توان آلوده کردن سلول را دارد گفته می‌شود. به ورود ویروس به داخل سلول عفونت یا آلودگی سلول گفته می‌شود که می‌تواند علایم بالینی داشته باشد یا نه.
سودو ویریون
پارتیکولها یا ذرات ویروسی‌اند که به جای ژنوم ویروس تکه‌ای از ژنوم سلول میزبان به آن وارد شده است.
ویروتید
از یک مولکول منفرد و حلقوی RNA تشکیل شده که معمولا پاتوژن گیاهان‌اند و فاقد کپسید و پوشش‌اند.
ویروسوئید
با وجود یک ویروس کمکی می‌توانند کپسید پروتئینی داشته باشند و در گیاهان از گیاهی به گیاه دیگر منتقل شوند.
ویروسهای گیاهی
ویروسها در جلبکها ، قارچها ، گلسنگها ، خزه‌ها ، سرخسها و گیاهان عالی دیده شده‌اند. ولی در گیاهان عالی بیش از گیاهان پست مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ویروسها به گیاهان زراعی خسارت عمده‌ای وارد می‌سازند. چون پاره‌ای از ویروسهای گیاهی چندان شباهتی با ویروسهای دیگر ندارند بنابراین گروه مستقلی را تشکیل می‌دهند. ولی بعضی از آنها دارای خصوصیات مشترک بوده و می‌توان آنها را در یک گروه قرار داد. این گروهها به شرح زیر هستند.
ویروسهای میله‌ای یا رشته‌ای
ویروسهای ایزو دیامتریک
ویروسهای باسیلی شکل
ویروئیدها: بیماریزاهایی شبیه ویروسها هستند که در میزبان خود نوکلئو پروتئین تولید نمی‌کنند.
ویروسهای جانوری
ویروس از انواع مختلف جانوران از تک یاختگان تا انسان جدا شده است. میزبان مهم ویروسها در بی‌مهره‌گان ، بندپایان هستند خصوصا کنه‌ها و حشرات. پاره‌ای از ویروسها در عین حال که در حشرات تکثیر می‌یابند می‌توانند در گیاه یا در جانور مولد بیماری باشند، ولی برای خود حشرات بیماریزا محسوب نمی‌شوند. ویروسها در اکثر مهره‌داران فعالیت دارند و در ماهیها ، دوزیستان ، پرندگان و پستانداران بیماریهایی تولید می‌کنند که گاهی علایم آنها به صورت تومور نمایان می‌شود. ویروسها در انسان نیز بیماریهای گوناگونی مانند اوریون ، سرخک ، تب زرد ، آبله ، آنفلوانزا و ... ایجاد می‌کنند.
تکثیر ویروسها
اسید نوکلئیک هر ویریون فقط تعداد معدودی از ژنهای لازم برای سنتز ویروسهای جدید را دارا می‌باشد. اکثر آنزیمهای ویروسها توسط سلول میزبان ساخته می‌شوند. نقش آنزیمهای ویروس تقریبا بطور کامل با همانند سازی و آماده کردن اسید نوکلئیک ویروسی ارتباط دارد و هرگز با دستگاه سنتز پروتئینی را تولید انرژی رابطه‌ای ندارد. مراحل 5 گانه تکثیر ویروس در سلول میزبان به صورت زیر است.
مرحله رونشینی ویروسها بر روی سلول
مرحله ورود و نفوذ در سلول
مرحله بیوسنتز اجزای ویروسی
مرحله رسیدن و کامل شدن ویروس
مرحله آزاد شدن ویروس از سلول میزبان و نفوذ آن در سلولهای سالم
رده بندی ویروسها از روی محل تاثیر آن بر روی میکرو ارگانیسمها
اندام تحت تاثیر ویروس نوع بیماری
بیماریهای عمومی(بیماریهایی که در آن ویروسها از طریق خون و لنف به همه جای بدن منتقل می‌شوند.) آبله انسانی ، آبله گاوی ، سرخک ، سرخجه ، آبله مرغان و تب زرد
سیستم عصبی آنسفالیت ، هاری و مننژیت
سیستم تنفسی آنفلوانزا ، ذات‌الریه و برونشیت
پوست و غشاهای مخاطی تبخال ، زگیل و زونا
چشم انواع گوناگون ورم ملتحمه چشم
کبد هپاتیت و تب زرد
دستگاه گوارش ویروس A گاسترو آنتریت و ویروس B گاسترو آنتریت
شیمی درمانی علیه ویروسها
داروهایی که در مراحل مختلف تکثیر ویروسها در بدن میزبان اثر می‌کنند در تجربیات آزمایشگاهی موثر شناخته شده‌اند. ولی از نظر بالینی آمانتادین ، آسیکلوویر ، ویدارابین و تیو سمی کاربازون مفید شناخته شده‌اند. در اغلب بیماریهای ویروسی تکثیر ویروس تقریبا قبل از ظاهر شدن علایم بیماری پایان پذیرفته است. مساله دیگر پیدایش ویروسهای جهش یافته مقاوم نسبت به این داروها می‌باشد و کثرت وقوع آنها به اندازه باکتریها می‌باشد. شیمی درمانی علیه ویروسها در مراحل اولیه است و می‌توان در آینده داروهایی علیه ویروسها کشف کرد.
مهره داران
منشا تکاملی جانوران نامشخص است. در اشتقاق یافتن آنها از آغازیان عالی تقریبا تردیدی وجود ندارد. اما در حال حاضر تعیین گروهی از آغازیان که اجداد مستقیم جانوران بوده‌اند غیر ممکن است. بیشتر جانوران مانند اغلب گیاهان دارای ساختمان پرسلولی و پیچیده‌ای هستند که دارای بافتها و اندامهای مختلف هستند. زیر شاخه مهره‌داران پیشرفته‌ترین جانوران محسوب می‌شوند.
خصوصیات زیر شاخه مهره‌داران
بدن دارای سر ، تنه و دم است. اسکلت داخلی دارند و مغز در داخل جمجمه محصور است. جنین نوتوکورد دارد و جانور بالغ دارای نوتوکورد و یا ستون فقرات است. آبششهای حلقی یا شش دارند. دستگاه گردش خون بسته است. قلب دارند و خون دارای گلبولهای سفید و هموگلوبین در گلبولهای سرخ است. دستگاه لنفاوی دارند. دارای کبد و دستگاه و غده‌های داخلی پیشرفته هستند. حدود 50 هزار گونه دارند. این زیر شاخه جزء شاخه طنابداران است. از آنجا که این شاخه شامل انسانها و جانورانی است که اهمیت زیادی برای انسان دارند از هر نظر جالب توجه‌تر از بقیه شاخه‌های جانوری هستند.
رده بندی مهره‌داران
رده ماهیهای بدون آرواره
ساکن آب شیرین و یا دریازی هستند، اسکلت غضروفی دارند. نوتوکورد در تمام طول عمر باقی می‌ماند. دهانشان بادکش مانند است. فاقد باله‌های زوجی هستند. قلب دو حفره‌ای است. دفع مواد زاید در حالت لاروی پرونفریک و در حالت بلوغ مزونفریک است. 50 گونه دارند. از این رده می‌توان به انواع مار ماهیها اشاره کرد.
رده ماهیهای غضروفی
کوسه ماهیها ، ری‌ها و اسکیتها جزء این رده هستند. دریازی هستند و نوتوکورد تغییر شکل یافته در جانور بالغ وجود دارد. در پوست دندانه یافت می‌شود. قلب دو حفره‌ای است و دفع مزونفریک است و 600 گونه دارند.
رده ماهیهای استخوانی
ساکن آب شیرین و یا دریا هستند. در بیشترشان نوتوکورد باقی نمی‌ماند. در پوست پولکهای جلدی دارند. دارای شش یا مثانه شنا هستند. قلب دو حفره‌ای است و دفع مزونفریک است و 25 هزار گونه دارند. ماهی قزل‌آلا و ماهی آزاد جزء این رده هستند.
رده دوزیستان
سمندرها ، وزغها و قورباغه‌ها جزء این رده هستند. ساکن آب شیرین و خشکی‌زی هستند. زایده‌های زوجی و پا دارند. پوستشان بدون پولک است. تنفس از طریق آبشش ، شش ، پوست و حفره دهانی صورت می‌گیرد. قلب سه حفره‌ای است. صاحب 10 جفت عصب مغزی هستند و عمل لقاح بیشتر خارجی است. رشد بیشتر از طریق لارو دوکی شکل است و 3000 گونه دارند.
رده خزندگان
لاک پشتها ، سوسمارها ، مارها و تمساحها جزء این رده هستند. ساکن خشکی هستند یا بطور ثانویه آبزی می‌باشند. در پوست پولکهای بشره‌ای دارند. با شش تنفس می‌کنند. قلب 4 حفره‌ای است. 12 جفت عصب مغزی دارند. دفع متانفریک ، لقاح داخلی و تخمها دارای پوسته‌اند. مرحله لاروی ندارند و 6 هزار گونه دارند.
رده پرندگان
پوست پر دارد و منقار شاخی است. دستها مبدل به بال شده‌اند. فاقد دندان هستند. قلب 4 حفره‌ای است. دمای بدن ثابت است. اعصاب مغزی 12 جفت هستند. دفع متانفریک و لقاح داخلی است. تخمها پوسته دارند. فاقد لارو هستند و 10 هزار گونه دارند.
رده پستانداران
پوست مو دارد. دندانها در جایگاههای مخصوص واقع هستند. قلب 4 حفره‌ای است. گلبولهای قرمز هسته ندارند. حفره عمومی بدن توسط دیافراگم تقسیم شده است. دمای بدن ثابت است. صاحب 12 جفت عصب مغزی هستند. دفع متانفریک و لقاح داخلی است. در بیشتر موارد نمو در درون رحم مادر انجام می‌شود. نوزاد از غده‌های پستانی شیر می‌خورد و 5000 هزار گونه دارند.
کامل مهره داران از اجدادشان
مهره‌داران اجدادی احتمالا به صورت اخلاف بند بند و دم‌دار جدا شده از تونیکتهای اجدادی رودهای آب شیرین را اشغال کردند. لاروهای دوکی شکل آنها دمهای عضلانی قوی داشتند که به کمک آن به سوی بالای رود شنا می‌کردند. این جانوران صاحب نوع جدیدی از کلیه شدند که می‌توانست مقادیر زیادی از آبی را که به طریقه اسمز به درون بدن کشانده می‌شد، دفع کنند. در لاور ماهیهای بدون آرواره ، مژکهای موجود در حلق ، آب محتوی ذرات ریز غذایی را به درون دهانی گرد و بدون آرواره می‌کشند.
در سایر مسیرهای تکاملی مهره‌داران ، اندام اصلی جمع کننده غذا دیگر حلق نیست بلکه خود دهان است که مجهز به آرواره و دندانهای واقعی است. این تغییر سبب شده است که شکافهای آبشش تبدیل به ساختارهایی شوند که اصولا به تنفس اختصاص یافته است. محیط آب شیرین به مراحل آخر تکامل مهره‌داران جهت می‌داد. علاوه بر آن زیستن بر روی خشکی در خزندگان ، پرندگان و پستانداران وابسته به کلیه‌ای جدید و سازش یافته با محیط خشکی شد که در آن ، کنش دفع آب جای خود را به نگهداری آب داد